یکشنبه 30 آذر 1404

چشم‌اندازی بزرگ پیش روی صنایع کوچک/ ریزش رانت‌خواران از غربال تولید

تاریخچه شکل گیری سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران

مروری بر روند توسعه صنعتی نشان می‌دهد که بیش از پنج دهه از نظام برنامه‌ریزی توسعه در ایران می‌گذرد.

با بررسی اولین برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در سال ۱۳۲۷ (برنامه هفت ساله) تدوین شده است، می‌توان دریافت که محورهای اساسی برنامه توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه در کشور بوده است.

در این برنامه که از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۳ ادامه داشته است، برنامه مشخص و روشنی در مورد صنعت دیده نمی‌شود. در آن زمان برای این‌که صنعت در اولویت باشد، بسترهای لازم فراهم نشده بود. در آن برنامه، اجرای چند طرح بزرگ دولتی با مشارکت خارجی نیز مورد تأکید قرار گرفته بود. چهره اقتصادی جامعه نیز اقتصاد کشاورزی بود و بخش زیادی از جمعیت در روستاها زندگی می‌کردند. در برنامه هفت ساله دوم که از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۴۰ طول کشید، استراتژی توسعه صنعتی مغفول مانده بود، زیرا مواردی که در برنامه هفت ساله اول ارائه شده بود، به دلیل عدم تجربه، کمبود امکانات، فقدان نظام برنامه‌ریزی و حتی فقدان نظام ساماندهی، هدایت و نظارت دچار مشکلات اجرایی شده بود؛ لذا بین عملکرد و برنامه مغایرت‌های اساسی وجود داشت. بعد از برنامه دوم، نظام برنامه‌ریزی کشور به نظام برنامه‌ریزی پنج ساله که از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۵ ادامه داشت، تبدیل شد.

در آن زمان، راهبردها و سیاست‌های توسعه صنعتی مشخص شد. دولت با ایجاد برخی از زیرساخت‌های توسعه‌ای، به این نتیجه رسید که باید بخش صنعت تقویت شود. عمده کاری را که برنامه‌ریزان انجام دادند، این بود که به‌واسطه درآمدهای نفتی، سرمایه‌گذاری‌های دولتی به شدت رشد یافت. در این برنامه بود که «سازمان نواحی صنعتی» به منظور برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مربوط به نواحی صنعتی در مرداد سال ۱۳۴۳ ایجاد شد.

 

 

در برنامه‌های چهارم و پنجم، جهش نسبتاً مناسبی در سرمایه‌گذاری و ایجاد واحدهای صنعتی شکل می‌گیرد. در سال ۱۳۴۷ (برنامه چهارم)، «سازمان صنایع کوچک و نواحی صنعتی ایران» با هدف توسعه صنایع کوچک و بهبود وضع آن و کمک به سرمایه‌گذاران تشکیل شد. در دهه‌های ۴۰ و ۵۰، کوشش‌های زیادی برای ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی به‌عمل آمد که از آن‌ جمله می‌توان شهر صنعتی مشهد (طوس)، اصفهان، همدان و اهواز را نام برد، ولی در نهایت چهار شهرک صنعتی البرز، باختران، کاوه و رشت به ترتیب در سال‌های ۱۳۴۷، ۱۳۵۰، ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ پیش از سایر نواحی و شهرک‌های یاد شده به ثمر رسید.

به‌طور کلی، در طول دوران پیش از انقلاب صرفاً با ایجاد چند ناحیه صنعتی که از اهداف اصلی فاصله زیادی داشت به این امر پرداخته شد، ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، احداث نواحی صنعتی به‌صورت فزاینده‌ای رشد یافت و دولت با تخصیص اعتبارات قابل توجهی برای شروع کار، در پیشبرد این مهم همت کرد. در دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات جدیدی در نظام سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرایی توسعه بخش صنعت و معدن به‌وجود آمد. با تصویب قانون حفاظت از توسعه صنایع، بسیاری از صنایع، ملی اعلام شد و مدیریت بخش صنعت به سه وزارتخانه صنایع سنگین، معادن و فلزات و صنایع سپرده شد. سازمان صنایع ملی شکل گرفت و برخی از واحدهای صنعتی، تحت پوشش بنیادها و نهادها قرار گرفت.

وقوع جنگ تحمیلی، فرصت برنامه‌ریزی جامع و میان مدت را برای کشور از دست داد. در سال ۱۳۶۲ پس از ایجاد تغییرات در نظام صنعتی کشور، «سازمان صنایع کوچک و نواحی صنعتی ایران» با تمامی وظایف در وزارت صنایع ادغام شد و به منظور ایجاد هماهنگی و استفاده مطلوب از امکانات شهرک‌های صنعتی و ایجاد هرچه بیشتر امکانات زیربنایی و ارائه خدمات ضروری برای متقاضیان ایجاد واحدهای صنعتی، قانون «شرکت شهرک‌های صنعتی ایران» به تصویب رسید. نزدیک به دو دهه «شرکت شهرک‌های صنعتی» نسبت به ایجاد بیش از ۴۰۰ شهرک صنعتی اقدام نمود و در ابتدای برنامه سوم، پس از ادغام وزارتخانه‌های صنایع و معادن سابق، «سازمان صنایع کوچک» تشکیل شد، ولی در سال ۱۳۸۴، وظایف اجرایی آن به شرکت شهرک‌های صنعتی ایران سپرده شده و عملاً «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» از شهریور ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد و در نهایت بر اساس مصوبه شماره ۸۷۷/۴۶۹ مورخ ۱۷/۱/۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی، «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» به‌عنوان «سازمان توسعه‌ای» تعیین شد.

 

تاریخچه شکل گیری شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان

 

در اجرای مفاد قانون تاسیس شرکت شهرک های صنعتی ایران در سال 1364 شرکت شهرک های صنعتی استان سمنان به عنوان یک شرکت سهامی خاص تاسیس و فعالیت خود را آغاز نمود. این شرکت در حال حاضر تابع سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران می باشد و وظایف عمده آن عبارتند از:

*ایجاد، تکمیل و توسعه زیر ساخت های فیزیکی مورد نیاز برای استقرار واحدها در شهرک ها و نواحی صنعتی استان.

*ایجاد هماهنگی در احداث، اجرا و اداره امور شهرک‌های صنعتی و نظارت بر آن‌ها به‌منظور استفاده مطلوب از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده.

*ساماندهی و پشتیبانی از توسعه کارآفرینی، تأمین منابع مالی، توسعه فنآوری، بهبود روش‌های تولید، کاهش ضایعات، ارتقاء بهره‌وری و کیفیت و رعایت ضوابط زیست‌محیطی در صنایع کوچک به‌منظور رقابت‌پذیر کردن آن‌ها.

*ساماندهی و پشتیبانی از ایجاد پیوند مناسب بین صنایع کوچک، متوسط و بزرگ، توسعه شبکه‌ها، خوشه‌های صنعتی و توسعه مراکز اطلاع‌رسانی و تجارت الکترونیک برای آن‌ها

*حمایت و پشتیبانی از تحقیقات کاربردی، توسعه‌ای و ارتقاء سطح فنآوری در واحدهای کوچک صنعتی.

*حمایت و پشتیبانی از انجام آموزش‌های تخصصی و برنامه‌های مربوط به ارتقاء مهارت کارکنان و داوطلبان ایجاد و توسعه صنایع کوچک

اکنون شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان دارای ۱۳ شهرک صنعتی، 11 ناحیه صنعتی و یک منطقه ویژه اقتصادی مصوب در گروه اول شرکت های تابعه سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران قرار دارد.

  • 1399/05/26 - 08:18
  • - تعداد بازدید: 1241
  • - تعداد بازدیدکننده: 1238
  • زمان مطالعه : 6 دقیقه
  • /ZoS9
حسن آل بويه مدیرعامل شرکت شهرک‌های استان سمنان تشریح کرد:

چشم‌اندازی بزرگ پیش روی صنایع کوچک/ ریزش رانت‌خواران از غربال تولید

مدیرعامل شرکت شهرک‌های استان سمنان تشریح کرد: چشم‌اندازی بزرگ پیش روی صنایع کوچک/ ریزش رانت‌خواران از غربال تولید

مدیرعامل شرکت شهرک‌های استان سمنان معتقد است که شرایط ناشی از تحریم‌های ظالمانه امریکا سبب یک غربالگری در بین تولیدکننده‌ها شده و آن دسته از فعالانی که در پی اقتصاد رانتی بودند امروز از گردونه خارج شده و تنها تولیدکنندگان واقعی در میدان ماندند.

حسن آلبویه در نشستی با اصحاب رسانه استان که به بهانه روز صنایع کوچک برگزار شد اظهار کرد: اقتصاد ایران در حال تجربه یک تغییر پارادایم از سرناچاری است که از قضا حرکت به سمت آن از آرزوهای دیرسال ما بوده است.

وی با بیان اینکه کشور ما برای اولین‌بار در حال تجربه اقتصاد بدون نفت است افزود: اگرچه این تغییر رویه از سر اجبار بوده اما در صورت تداوم می‌تواند، اقتصاد ما را قوام ببخشد.

وی تحریم‌های امریکا و هم‌پیمانانش را بی‌سابقه‌ترین وهوشمندانه‌ترین تحریم‌ها خواند و ادامه داد: در این شرایط می‌توان هوشمندانه بستر را برای جهش در تولید فراهم کرد. البته در این شرایط ویژه ممکن است که دولت از سر اجبار گاه تصمیمات متناقضی نیز بگیرد اما در مجموع اقتصاد و تولید در مسیر درستی قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه ما حتی در دوران جنگ هشت ساله نیز تا این حد تحت فشار قرار نگرفته بودیم گفت: باید با ایجاد انعطاف‌پذیری در اقتصاد خود را با شرایط موجود تطبیق دهیم.

آلبویه برخی از مشکلات پیش آمده در حوزه اقتصادی را ناشی از این تغییر رویه در اقتصاد دانست و تصریح کرد: دولت‌های ما در شرایط کاملا آرام نیز برای سال‌ها جرات این تغییر پارادایم را نداشته‌اند و اینک که با تحریم‌های هوشمندانه و فشار حداکثری، به سمت اقتصاد بدون نفت رفته‌ایم باید خود را برای همیشه از اقتصاد تک‌محصولی برهانیم.

صنایع کوچک پیشران توسعه صنعتی

وی به نقش مهم صنایع کوچک در اقتصاد پرداخت و گفت: صنایع کوچک می‌توانند زنجیره‌ ارزش و تامین صنایع بزرگ را تکمیل کند و پیشران توسعه صنعتی کشور باشند.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان با بیان اینکه کشورهای بزرگ صنعتی توجه ویژه‌ای به صنایع کوچک دارند اضافه کرد: صنایع کوچک به دلیل انعطاف‌پذیری بالا نقش بسیار مهمی در توسعه صنعتی دارند.

وی روند تولید در استان را امیدبخش و رو به جلو خواند و اظهار کرد: بررسی آمارهای چند سال اخیر و مقایسه آن با این دوره اخیر گویای بهبود شرایط برای تولید در استان است.

آلبویه با اشاره به قراردادهای واگذاری در شرکت شهرک‌های این استان در چند سال اخیر تصریح کرد: ما در سه ماهه سال قبل 32 قرارداد واگذاری منعقد و هشت هکتار زمین به فعالان صنعتی تحویل دادیم و این در حالی است که در سه ماهه اول 99 بیش از 90 قرارداد منعقد و 61 هکتار زمین به فعالان واقعی تولید واگذار کردیم.

وی با بیان اینکه این شاخص تنها در استان سمنان اتفاق نیفتاده ادامه داد: با بررسی 10 استان صنعتی کشور به روشنی می‌بینیم که این روند در همه آنها اتفاق افتاده است.

رشد پلکانی صنایع کوچک در استان سمنان

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان تصریح کرد: این روند رو به رشد و اقبال تولیدکنندگان و صنعتگران بیان‌گر این است که برخلاف گذشته تولید در داخل توجیه دار شده است و درست از همین رو است که حتی برخی وارکنندگان نیز به تولید روی آورده‌اند که نمونه آنها را در استان سمنان داریم.

وی با اشاره به توفیقات شهرک صنعتی استان در این حوزه گفت: استان سمنان در سه ماهه اول امسال حائز رتبه هفت کشور شده و این در حالی است که جایگاه کشوری ما در سال 98 رتبه 9 و در سال 97 نیز رتبه 12 بوده است.

آلبویه با ابراز ناخرسندی از فراوانی طرح‌های صنعتی نیمه‌تمام در استان گفت:در استان یک‌هزار و 437 طرح صنعتی داریم که پیشرفت فیزیکی متفاوتی دارند. البته این طرح‌ها انباشت سال‌های طولانی هستند و اطلاق "تعطیلی"بر آنها درست و دقیق نیست اما واقعیت این است که این واحدها در مجموع 660 هکتار از مساحت شهرک‌های صنعتی ما را اشغال کردند.

وی ادامه داد:278 هکتار از این 660 هکتار، تنها در مرحله واگذاری زمین متوقف مانده است، 64 هکتار دیوارکشی شده اند. همچنین در 136 هکتار از آنها طرح به مرحله ساخت سوله نیز رسیده و در 115 هکتار از آنها، طرح‌های صنعتی به نصب ماشین‌آلات هم رسیده اند.

زمینه جهش تولید آماده است

وی از نصب ماشین‌آلات در 17 درصد از این طرح‌های صنعتی خبر داد و گفت: در مجموع این طرح‌ها به طور کلی بیش از 50 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان با بیان اینکه در حال حاضر زمینه جهش تولید آماده است افزود: یکی از شاخص‌هایی که گویای این مهم است میزان صدور مجوزها در شرکت شهرک‌های استان است. استان سمنان در سال 96 58 مجوز در قالب 26 هکتار داشته سال 97 حدودا 58 هکتار و در یک سال گذشته این رقم به 186مجوز در قالب 85 هکتار رسیده که این بیان‌گر بسترسازی برای جهش تولید است.

وی با اشاره به تولیدمحور بودن اکثر واحدهای جدید اظهار کرد: عمده طرح‌های صنعتی جدید در استان بر مبنای صادرات و تعمیق تولید داخل شکل گرفتند که این خود نیز نشانه خوبی است.
آلبویه با اشاره به لزوم حمایت از اینگونه واحدهای صنعتی تولیدی گفت: نباید اجازه دهیم که اقتصاد کشور دوباره به اقتصاد تک محصولی مبتنی بر نفت برگردد چرا که اگر با رفع احتمالی تحریم‌ها دوباره به جایگاه قبلی‌مان برگردیم همه این واحدهایی که با هدف تعمیق تولیدات داخلی شکل گرفتند به مشکل برمی‌خورند.

وجود 234 واحد تعطیل در شهرک ها و نواحی صنعتی استان

آلبویه بر لزوم تمرکز بر واحدهای تولیدمحور تاکید و پیشنهاد داد: حداقل در یک بازه زمانی 10 ساله به طور ویژه از این رویکرد اقتصادی به طور ویژه حمایت و پشتیبانی شود.

وی کل واحدهای مستقر در شهرک ها و نواحی صنعتی استان سمنان را یک هزار و 184 واحد اعلام کرد و افزود: در حال حاضر افزون بر 950 واحد از این 1184 واحد با ظرفیت های مختلف از 10 تا 100درصد و حتی برخی با ظرفیت بیش از ظرفیت اسمی خود فعال هستند.

این عضو کارگروه اشتغال استان با انتقاد از گروهی که بدون شناخت از تعطیلی همه شهرک های صنعتی سخن می‌گویند ادامه داد: شمار واحدهای تعطیل در شهرک های استان 19.8درصد است و این در حالی است که تعطیلی برخی از آنها به سالها قبل می‌گردد. ضمن اینکه برخی از این واحدها به دلیل اختلافات شرکا یا قدیمی بودن تکنولوژی تعطیل شدند و یا عده‌ای از آنها کسانی بودند که دنبال اقتصاد رانتی بودند و لذا با تغییر شرایط از فضای تولید کناره گرفتند.

وی با اشاره به احیای 28 واحد تعطیل در سال گذشته اضافه کرد: از ابتدای امسال تاکنون نیز 9 واحد تعطیل به چرخه تولید برگشتند . ضمن اینکه در سال 96، 32 واحد در سال 97نیز 38 واحد تعطیل در شهرک ها و نواحی صنعتی استان به چرخه تولید برگشتند.

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استانبا بیان اینکه واحدهای با کمتر از 50 نیروی انسانی را واحد کوچک می‌نامند افزود: به طور متوسط حدودا 90 درصد واحدهای کوچک استان در شهرک ها و نواحی صنعتی استان مستقرند. حدود 10 درصد نیز خارج از شهرک های صنعتی به کار صنعت و تولید اشتغال دارند.


 

  • گروه خبری : اخبار صفحات استان,سمنان,گروه آرشیو تمام اخبار استان
  • کد خبر : 11366
کلمات کلیدی
تنظیمات قالب