شنبه 29 آذر 1404

صنعت فولاد: مادر صنایع کشور

تاریخچه شکل گیری سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران

مروری بر روند توسعه صنعتی نشان می‌دهد که بیش از پنج دهه از نظام برنامه‌ریزی توسعه در ایران می‌گذرد.

با بررسی اولین برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در سال ۱۳۲۷ (برنامه هفت ساله) تدوین شده است، می‌توان دریافت که محورهای اساسی برنامه توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز توسعه در کشور بوده است.

در این برنامه که از سال ۱۳۲۷ تا ۱۳۳۳ ادامه داشته است، برنامه مشخص و روشنی در مورد صنعت دیده نمی‌شود. در آن زمان برای این‌که صنعت در اولویت باشد، بسترهای لازم فراهم نشده بود. در آن برنامه، اجرای چند طرح بزرگ دولتی با مشارکت خارجی نیز مورد تأکید قرار گرفته بود. چهره اقتصادی جامعه نیز اقتصاد کشاورزی بود و بخش زیادی از جمعیت در روستاها زندگی می‌کردند. در برنامه هفت ساله دوم که از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۴۰ طول کشید، استراتژی توسعه صنعتی مغفول مانده بود، زیرا مواردی که در برنامه هفت ساله اول ارائه شده بود، به دلیل عدم تجربه، کمبود امکانات، فقدان نظام برنامه‌ریزی و حتی فقدان نظام ساماندهی، هدایت و نظارت دچار مشکلات اجرایی شده بود؛ لذا بین عملکرد و برنامه مغایرت‌های اساسی وجود داشت. بعد از برنامه دوم، نظام برنامه‌ریزی کشور به نظام برنامه‌ریزی پنج ساله که از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۵ ادامه داشت، تبدیل شد.

در آن زمان، راهبردها و سیاست‌های توسعه صنعتی مشخص شد. دولت با ایجاد برخی از زیرساخت‌های توسعه‌ای، به این نتیجه رسید که باید بخش صنعت تقویت شود. عمده کاری را که برنامه‌ریزان انجام دادند، این بود که به‌واسطه درآمدهای نفتی، سرمایه‌گذاری‌های دولتی به شدت رشد یافت. در این برنامه بود که «سازمان نواحی صنعتی» به منظور برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مربوط به نواحی صنعتی در مرداد سال ۱۳۴۳ ایجاد شد.

 

 

در برنامه‌های چهارم و پنجم، جهش نسبتاً مناسبی در سرمایه‌گذاری و ایجاد واحدهای صنعتی شکل می‌گیرد. در سال ۱۳۴۷ (برنامه چهارم)، «سازمان صنایع کوچک و نواحی صنعتی ایران» با هدف توسعه صنایع کوچک و بهبود وضع آن و کمک به سرمایه‌گذاران تشکیل شد. در دهه‌های ۴۰ و ۵۰، کوشش‌های زیادی برای ایجاد شهرک‌ها و نواحی صنعتی به‌عمل آمد که از آن‌ جمله می‌توان شهر صنعتی مشهد (طوس)، اصفهان، همدان و اهواز را نام برد، ولی در نهایت چهار شهرک صنعتی البرز، باختران، کاوه و رشت به ترتیب در سال‌های ۱۳۴۷، ۱۳۵۰، ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ پیش از سایر نواحی و شهرک‌های یاد شده به ثمر رسید.

به‌طور کلی، در طول دوران پیش از انقلاب صرفاً با ایجاد چند ناحیه صنعتی که از اهداف اصلی فاصله زیادی داشت به این امر پرداخته شد، ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، احداث نواحی صنعتی به‌صورت فزاینده‌ای رشد یافت و دولت با تخصیص اعتبارات قابل توجهی برای شروع کار، در پیشبرد این مهم همت کرد. در دوران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات جدیدی در نظام سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرایی توسعه بخش صنعت و معدن به‌وجود آمد. با تصویب قانون حفاظت از توسعه صنایع، بسیاری از صنایع، ملی اعلام شد و مدیریت بخش صنعت به سه وزارتخانه صنایع سنگین، معادن و فلزات و صنایع سپرده شد. سازمان صنایع ملی شکل گرفت و برخی از واحدهای صنعتی، تحت پوشش بنیادها و نهادها قرار گرفت.

وقوع جنگ تحمیلی، فرصت برنامه‌ریزی جامع و میان مدت را برای کشور از دست داد. در سال ۱۳۶۲ پس از ایجاد تغییرات در نظام صنعتی کشور، «سازمان صنایع کوچک و نواحی صنعتی ایران» با تمامی وظایف در وزارت صنایع ادغام شد و به منظور ایجاد هماهنگی و استفاده مطلوب از امکانات شهرک‌های صنعتی و ایجاد هرچه بیشتر امکانات زیربنایی و ارائه خدمات ضروری برای متقاضیان ایجاد واحدهای صنعتی، قانون «شرکت شهرک‌های صنعتی ایران» به تصویب رسید. نزدیک به دو دهه «شرکت شهرک‌های صنعتی» نسبت به ایجاد بیش از ۴۰۰ شهرک صنعتی اقدام نمود و در ابتدای برنامه سوم، پس از ادغام وزارتخانه‌های صنایع و معادن سابق، «سازمان صنایع کوچک» تشکیل شد، ولی در سال ۱۳۸۴، وظایف اجرایی آن به شرکت شهرک‌های صنعتی ایران سپرده شده و عملاً «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» از شهریور ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد و در نهایت بر اساس مصوبه شماره ۸۷۷/۴۶۹ مورخ ۱۷/۱/۱۳۹۰ مجلس شورای اسلامی، «سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران» به‌عنوان «سازمان توسعه‌ای» تعیین شد.

 

تاریخچه شکل گیری شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان

 

در اجرای مفاد قانون تاسیس شرکت شهرک های صنعتی ایران در سال 1364 شرکت شهرک های صنعتی استان سمنان به عنوان یک شرکت سهامی خاص تاسیس و فعالیت خود را آغاز نمود. این شرکت در حال حاضر تابع سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران می باشد و وظایف عمده آن عبارتند از:

*ایجاد، تکمیل و توسعه زیر ساخت های فیزیکی مورد نیاز برای استقرار واحدها در شهرک ها و نواحی صنعتی استان.

*ایجاد هماهنگی در احداث، اجرا و اداره امور شهرک‌های صنعتی و نظارت بر آن‌ها به‌منظور استفاده مطلوب از سرمایه‌گذاری‌های انجام شده.

*ساماندهی و پشتیبانی از توسعه کارآفرینی، تأمین منابع مالی، توسعه فنآوری، بهبود روش‌های تولید، کاهش ضایعات، ارتقاء بهره‌وری و کیفیت و رعایت ضوابط زیست‌محیطی در صنایع کوچک به‌منظور رقابت‌پذیر کردن آن‌ها.

*ساماندهی و پشتیبانی از ایجاد پیوند مناسب بین صنایع کوچک، متوسط و بزرگ، توسعه شبکه‌ها، خوشه‌های صنعتی و توسعه مراکز اطلاع‌رسانی و تجارت الکترونیک برای آن‌ها

*حمایت و پشتیبانی از تحقیقات کاربردی، توسعه‌ای و ارتقاء سطح فنآوری در واحدهای کوچک صنعتی.

*حمایت و پشتیبانی از انجام آموزش‌های تخصصی و برنامه‌های مربوط به ارتقاء مهارت کارکنان و داوطلبان ایجاد و توسعه صنایع کوچک

اکنون شرکت شهرک‌های صنعتی استان سمنان دارای ۱۳ شهرک صنعتی، 11 ناحیه صنعتی و یک منطقه ویژه اقتصادی مصوب در گروه اول شرکت های تابعه سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران قرار دارد.

  • 1400/08/27 - 11:25
  • - تعداد بازدید: 1618
  • - تعداد بازدیدکننده: 1598
  • زمان مطالعه : 6 دقیقه
  • /Zi8a
گفتگو با مدیر کارخانه فولاد نورد سمنان؛

صنعت فولاد: مادر صنایع کشور

اگر بپذیریم که صنعت فولاد بعنوان مادر بخش زیادی از صنایع دارای جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور است ، آنگاه پتانسیل های درون این صنعت خودنمایی می‌کند.

 

دانیال‌زاده مدیر کارخانه فولاد نورد گیلان و سمنان: اگر بپذیریم که صنعت فولاد بعنوان مادر بخش زیادی از صنایع دارای جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد کشور است، آنگاه پتانسیل های درون این صنعت خودنمایی می‌کند. اینکه صنعت فولاد ارزآوری زیادی بر کشور مترتب می‌کند و جایگزین مناسبی برای اقتصاد نفتی است و یا اینکه سنگ آهنی که مذاب شده و در زنجیره تولید، به 600 تا 700 فرآورده فولادی تبدیل می‌شود و انبوهی از اشتغال را در صدها شرکت و هزاران کسب و کار ایجاد می‌کند، مزیت‌های کمی نیستند.

پس می‌بایست موانع پیش روی این بخش مهم صنعت با تدبیر و برنامه ای صحیح از میان برداشته شود تا زمینه ساز استمرار تولید و حفظ اشتغال باشد. به زعم من مهمترین اقدامات در سطوح سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی عبارتند از: تامین کافی و بموقع مواد اولیه صنعت فولاد، استفاده حداکثری از ظرفیت واحدها و کارخانه‌های تولیدی، ایجاد تعادل در حلقه‌های مختلف زنجیره تامین فولاد برای کسب سود حداقلی برای شرکت‌های تولیدی بنحوی که بقا و استمرار تولیدشان را تضمین کند.

همچنین رسول دانيال‌زاده گفت: تقویت بخش قطعه‌سازی و تجهیز آنان به فناوری‌های مورد نیاز صنایع فولادی بعنوان پشتیبان این صنعت، تسهیل در فرآیند واردات کالاها و قطعات ضروری کارخانجات در زمان مناسب و با قیمت مناسب و ایجاد سهولت در تشریفات گمرکی، اولویت دادن نیاز بازار داخلی به محصولات فولادی، تقویت صادرات از محل مازاد تولید، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای کاهش هزینه‌های تولید مانند متعادل‌سازی قیمت حمل و نقل ریلی برای سرعت و سهولت در امر تولید و غیره.

سوال : با این دشواری‌ها چه راهکارهایی برای حفظ تولید و اشتغال دارید؟

رسول دانیال‌زاده : قبل از اینکه این سوال شما را پاسخ بدهم لازم است بدانید مسیر تولید همواره مسیر سخت و دشواری بوده است و علاوه بر آنچه تا الان گفته شد، دست به گریبان چالش‌های جدی دیگری هم هست که در این مجال نمی‌گنجد. اینها را گفتم تا ببینید که تولید در چه مسیر ناهمواری قرار دارد بویژه که با چاشنی تحریم هم آمیخته شده باشد. اینها واقعیت های میدانی تولید است.

دوست دارم بدانید که اصلا منفی باف نیستم و برعکس بسیار به آینده امیدوار و خوش بینم. راه مقابله با این سختی ها و محدویت‌های تحریمی فقط و فقط کار است و تلاش. اگر روزی با توپ و تفنگ به جنگ این مردم آمدند امروز  اقتصاد و صنعت را هدف گرفته اند. روزی صف اول مبازه، سربازان و پاسدران بودند و امروز کارگر و صنعتگر و کارآفرین در پیشانی مبارزه قرار دارند. رهبری معظم تعبیر جالبی در این مورد بکار گرفتند و دست اندرکاران تولید را رزمندگان این جنگ نامیدند که نشان از درک عمیق ایشان از این صحنه دارد.

اعتقاد دارم تولید مسیر هزار پیچی است که باید مردانه در آن شتابان حرکت کرد کما اینکه علیرغم همه فشارها و مشکلات دست روی دست نگذاشیم و نظاره گر نبوده‌ایم. مسئولیت بنده بعنوان یک صنعتگر و کارآفرین بخش خصوصی در کنار همه تلاشگران عرصه صنعت در بخش‌های دولتی و خصوصی، چیزی جز تلاش بیشتر، خستگی‌ناپذیری و مقاومت نیست تا به لطف خدا از این بحران با سربلندی بیرون بیاییم. 

 من حتی در مواقع بحران و دشواری‌های ناشی از آن، دست از تولید نکشیدم. اما در پاسخ سوالتان باید عرض کنم باوجود شرایط سخت‌ به وجود آمده در اثر تحریم‌ها، خوشبختانه تمام بخش‌های تولیدی صنعت فولاد مانند گذشته با غیرت و تلاش به کار خود ادامه می‌دهند و در این مدت توقفی محسوسی در میزان تولید و صادرات ایجاد نشده است.

سوال : بعنوان آخرین سوال آیا تحریم‌ها مزیتی هم داشته اند؟

رسول دانیال زاده: همانطور که قبلا اشاره داشتم تحریم‌ها ظلم آشکاری در حق این سرزمین و مردم بوده و تهدیدی جدی است. اما هنر اینست که تهدید را به فرصت تبدیل کرد. در حال حاضر درصد قابل توجهی از  قطعات صنعت فولاد  در حوزه مکانیک، برق و اتوماسیون، تاسیسات، انرژی و مواد مصرفی همچون کالاهای نسوز و اقلام روانکاری در کشور بومی‌سازی شده‌اند و حتی در برخی موارد خودکفا شده‌ایم. بعنوان نمونه در کارخانجات تحت مدیریت اینجانب نیز علاوه بر دستاوردهای فوق در زمینه طراحی و ساخت ماشین آلات و تجهیزات هم اقدامات جدی و مهمی بعمل آمده است.

یکی از مواردی که همواره در جلسات با همکارانم برآن تاکید می‌کنم بحث خودباوری است چراکه اعتقاد دارم افزایش اتکا به توانمندی داخلی در تامین ملزومات و قطعات مورد نیاز خطوط تولیدی‌، دانيال‌زاده گفت بیش از آنکه از زاویه اقتصادی اهمیت داشته باشد از منظر علمی، اجتماعی و حتی سیاسی مهم است. اما آنچه بیشتر جلب توجه می‌کند ابعاد فرهنگی آن است. همین که کارگران و متخصصان به باور توانمندی‌های خود برسند بسیار گره گشاست.

خوب است بدانید علیرغم همه فشارها برای حفظ و استمرار تولید و اشتغال، طرح‌های توسعه‌ایی زیادی در دستور کار شرکت‌های فولاد گیلان، کارخانجات نورد و لوله سمنان و فولاد کاویان است که همگی پیشرفت قابل توجهی با تکیه به همین فرهنگ خودباوری داشته‌اند. موجب افتخار است که اعلام کنم تاکید همیشگی اینجانب بر تکیه به توان داخلی باعث شده بخش عمده‌ای از طراحی‌ها، بازمهندسی‌ها، روش‌های مهندسی معکوس و ابتکارات زیاد توسط همکاران کارشناس و متخصص ایرانی انجام پذیرفته و امید دارم به فضل خدا این مسیر، پرقوت‌تر از قبل طی شود.    

کارخانه نورد و لوله سمنان یکی از پنج کارخانه برتر کشور در زمینه تولید کیفی و کمی به شمار می رود که محصولات آن در صنایع خودرو‌سازی، ساختمانی، لوازم خانگی، آب و گاز کاربرد دارد.
تولیدات این مجموعه علاوه بر اینکه تامین کننده 20 درصد نیاز داخل‌، سالانه 40 درصد نیز به کشورهای عراق، افغانستان و آسیای میانه صادر می شود.

منبع: خبرگزاري ايلنا

  • گروه خبری : اخبار صفحات استان,سمنان,1-2-اخبار استاني,گروه آرشیو تمام اخبار استان
  • کد خبر : 15693
کلمات کلیدی
تنظیمات قالب